21/4/17

Πορφυρό ποτάμι, της κ. Σόφης Θεοδωρίδου


Νομίζω ότι με αυτό το βιβλίο η κ. Θεοδωρίδου απέδειξε πόσο κορυφαία συγγραφέας είναι. Από την πρώτη μέχρι την τελευταία πρόταση, το βιβλίο είναι εξαιρετικό.
Η βασική ηρωίδα είναι η Νιόβη, ένα κορίτσι που γεννήθηκε το 1902 σε ένα παραποτάμιο χωριό της Καππαδοκίας. Γύρω από αυτήν: τα άτομα της οικογένειάς της, οι συγχωριανοί της αλλά και όσοι τυγχάνει να εμπλακούν στη ζωή της με κάποιον τρόπο, όλοι έχουν να προσθέσουν λιθαράκια στην πλοκή της ιστορίας αλλά και να μας μεταφέρουν γνώση σχετικά με το ιστορικό υπόβαθρο του μυθιστορήματος.
Στο χωριό που γεννιέται η Νιόβη η καθημερινότητα είναι δύσκολη. Όλοι παλεύουν για να επιβιώσουν, Χριστιανοί και Τούρκοι αγωνίζονται καθημερινά για να υπάρχει φαγητό στο τραπέζι τους και συμβιώνουν αρμονικά. Ανάμεσά τους και η μονίμως άρρωστη Νιόβη, που από τη μέρα που γεννήθηκε όλοι πιστεύουν ότι δεν θα ζήσει πολύ αλλά αυτή καταφέρνει να τους διαψεύσει. Η συμβίωση μεταξύ Χριστιανών και Μουσουλμάνων, ο σεβασμός του ενός για τη θρησκεία του άλλου, η από κοινού "διοίκηση" του χωριού αλλά και οι κόντρες που υπήρχαν μεταξύ τους δίνονται με πολύ όμορφο τρόπο. Εξίσου παραστατικά δίνονται και οι γενικότερες συνθήκες της εποχής: η δυσκολία στις μεταφορές, η έλλειψη γιατρών, η απόλυτη εξάρτηση από τις καιρικές συνθήκες, η φτώχεια και η αναγκαστική μοιρολατρία των ανθρώπων που σε κάποιες στιγμές είναι μαχαιριά στην καρδιά...
Ακολουθεί μια εποχή όπου οι πόλεμοι διαδέχονται ο ένας τον άλλον. Και μπορεί η βασική ηρωίδα να είναι γυναίκα, υπάρχουν όμως και άντρες που περιβάλλουν και στηρίζουν την ιστορία της, συγγενείς και φίλοι όπως ο Φιλίπ, το γειτονόπουλο που είναι ο μοναδικός άντρας στην καρδιά της Νιόβης. Οι ήδη δύσκολες συνθήκες επιβίωσης χειροτερεύουν από την έλλειψη των αντρών και οι γυναίκες υποχρεώνονται να κάνουν επιλογές που θα αφήσουν βαθιά σημάδια στην καρδιά τους. Και έρχεται η ανταλλαγή πληθυσμών, όπου οι Χριστιανοί κάτοικοι της Καππαδοκίας πρέπει να αφήσουν τα σπίτια τους και να φύγουν για την Ελλάδα. Και η Νιόβη αφήνει την μισή της καρδιά πίσω και παίρνει το κορμί της μαζί της στην Ελλάδα, όπου καλείται να αρχίσει από την αρχή. "Τουρκόσποροι" πλέον, σε μια χώρα ρημαγμένη που πρέπει να εντάξει και τους πρόσφυγες στην κοινωνία της, προσπαθούν να αφομοιωθούν ή σωστότερα να διατηρήσουν ότι μπορούν από τις πατρογονικές συνήθειες και τα έθιμα του τόπου τους και να αλλάξουν ότι είναι απαραίτητο ώστε να επιβιώσουν. 
Οι ήρωες που δημιούργησε η κ. Θεοδωρίδου είναι εξαιρετικοί, πιστεύω ότι θα μου μείνουν αξέχαστοι. Η σκιαγράφηση των χαρακτήρων είναι υπέροχη, το ίδιο και η μεταφορά των συναισθημάτων. Επίσης (και ίσως το πιο σημαντικό για εμένα όταν διαβάζω ιστορικά μυθιστορήματα) έχει πετύχει την σωστή δόση ανάμεσα στην μυθιστορία και την καθαρή καταγραφή ιστορίας.
Αν το συστήνω; Τελειώστε αυτό που διαβάζετε και αμέσως μετά διαβάστε αυτό. Είναι κρίμα να το παραλείψετε. 

Βαθμολογία: 10/10

Το οπισθόφυλλο του βιβλίου: 
Μάρτης του 1902. Σ’ έναν παραποτάμιο οικισμό της Καππαδοκίας, την ώρα που ο καϊκτσής Δημητρός βλέπει τα νερά του ποταμού να βάφονται κόκκινα, γεννιέται η κόρη του, η ασθενική Νιόβη.
Οι συντοπίτες της θα τη χαρακτηρίσουν ισκιερή και θα της χαρίσουν ελευθερίες ανάρμοστες για ένα θηλυκό, πιστεύοντας ότι για λίγο μόνο είναι γραφτό να ζήσει ανάμεσά τους. Μα το κορίτσι τούς διαψεύδει.
Ο καιρός κυλά, έρχονται οι Βαλκανικοί κι ο Μεγάλος Πόλεμος, και οι αρμονικές σχέσεις Ρωμιών και Τούρκων δοκιμάζονται. Η μεγάλη φτώχεια κατατρύχει τον οικισμό και περισσότερο την οικογένεια της Νιόβης. Ώσπου μια μέρα, κι ενώ η Αυτοκρατορία βογκά σαν τον δράκο κάτω απ’ το δόρυ του Αϊ-Γιώργη από την ελληνική κυριαρχία στη Σμύρνη, ένας επιφανής Τούρκος μαγεύεται απ’ τα μαβιά της μάτια και φλέγεται να την αποκτήσει.
Εκείνη έχει δώσει από μικρή την αγάπη της στον ατίθασο Φιλίπ, που ανοίγει την πόρτα σέρτικα, σαν κατακτητής. Μα ο νέος έχει από χρόνια χαθεί κυνηγώντας τα δικά του όνειρα στην Πόλη, στην Οδησσό και σε πεδία μαχών, κι αυτή έχει μόνο ένα μενταγιόν να τη δένει μυστικά μαζί του.
Κι ύστερα έρχεται η Καταστροφή κι η Ανταλλαγή…
Ένα καράβι σαλπάρει χωρίζοντας στα δύο την ψυχή της. Το ένα κομμάτι πίσω, στην παλιά πατρίδα· το άλλο στη νέα, την αρχέγονη, όπου η ζωή καραδοκεί να δοκιμάσει διπλά τις αντοχές της, συνάμα όμως και του Φιλίπ.
Η ζωή των τελευταίων Ελλήνων σε μια μικρή γωνιά της Καππαδοκίας και παράλληλα η ιστορία μιας ακατάλυτης μα αδιέξοδης αγάπης στη σκιά της Μικρασιατικής Καταστροφής και της Ανταλλαγής των πληθυσμών.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου