Το γιοκ τζάνιμ το είχα πάρει δανεικό από μια βιβλιοθήκη πριν κάποια χρόνια και μου άφησε καλές εντυπώσεις, οπότε όταν το βρήκα μπροστά μου σε ένα βιβλιοπωλείο το αγόρασα για να το έχω στη βιβλιοθήκη μου και το ξαναδιάβασα.
Είναι από τα ελάχιστα βιβλία που διαβάζοντας την περίληψη με πιάνει πονοκέφαλος και θέλω να το αφήσω στην άκρη. Δεν αποδίδει καθόλου ούτε το ύφος ούτε την υπόθεση του βιβλίου.
Κεντρικό πρόσωπο είναι η Αγγέλκω και γύρω από αυτήν η οικογένειά της. Η δεύτερη οικογένεια που αναφέρει στο οπισθόφυλλο είναι της Σμαρώς, η οποία είναι η συμπεθέρα της Αγγέλκως. Λοιπόν. Στο βιβλίο δεν υπάρχει καμία απολύτως συνοχή, ούτε πλοκή. Δεν υπάρχει ροή στην ιστορία- αμφιβάλλω ακόμη και για το αν υπάρχει ιστορία. Θα σου πω πώς είναι: σαν να πήγες επίσκεψη στη γιαγιά σου, την πέτυχες να πίνει καφέ με τις φίλες της και κάθισες και άκουγες να μιλάνε για γεγονότα που έζησαν στο παρελθόν, για άτομα που χάθηκαν πια και τις αναμνήσεις τους από σημαντικά ιστορικά γεγονότα όπως τα έζησαν. Δηλαδή για παράδειγμα: ξεκινά να μιλά για την Αγγέλκω, αναφέρει ένα γεγονός με τα παιδιά της και την αντίδρασή της. Μετά μας διηγείται μια ιστορία από τη ζωή του ενήλικου γιου της, μια ιστορία για τη γειτόνισσα, μια ιστορία για τη συμπεθέρα, μια ιστορία για το διωγμό των Ελλήνων το 1955, μετά γυρνά στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και κάπως έτσι πάει όλο το βιβλίο. Δεν υπάρχει ανάλυση χαρακτήρων (ίσως μόνο λίγο της Αγγέλκως) και γενικά δεν έχει πολλά από τα βασικά χαρακτηριστικά ενός μυθιστορήματος.
Ε, και τι έγινε ; Ειλικρινά, το βιβλίο είναι πολύ καλό, πάρα πολύ καλό. Αντί να βάλει δύο κεντρικούς ήρωες να περνάνε τα πάνδεινα (όπως συνηθίζεται στα μυθιστορήματα) δίνει ρόλο σε πολλά πρόσωπα και μας αφηγείται ιστορίες από τη ζωή τους. Φυσικά και πολλές φορές σκεφτόμουν όταν συναντούσα ένα όνομα "ποιός είναι τώρα αυτός ", αλλά δεν έχει τόση σημασία τελικά. Ούτε και το μπρος πίσω στο χρόνο με πείραξε εμένα (αλίμονο, κατάφερα και διάβασα τo Confiteor, σε αυτό θα κολλήσουμε; ).
Αυτό που μου έμεινε από το περιεχόμενο του βιβλίου είναι η όμορφη εξιστόρηση της ζωής των απλών πολιτών της Κωνσταντινούπολης του προηγούμενου αιώνα. Οι σχέσεις των Ελλήνων με τους Τούρκους, οι διωγμοί, οι πόλεμοι και το πώς επηρέασαν τον απλό λαό οι πολιτικοί και οι επιλογές τους, περιγράφονται με απλότητα. Εκτός από αυτά, οι οικογενειακές σχέσεις (και η ιεραρχία στην οικογένεια), οι δουλειές, η καθημερινότητα των γυναικών στις αστικές περιοχές, οι αρρώστιες, γενικά η ζωή των απλών ανθρώπων δίνονται με όμορφες περιγραφές, όπως και η Κωνσταντινούπολη της εποχής εκείνη.
Όμως αυτό που κάνει το συγκεκριμένο βιβλίο μοναδικό και ο λόγος για τον οποίο το ξαναδιάβασα είναι ο τρόπος που επέλεξε ο συγγραφέας να το γράψει: είναι μεν γραμμένο στην ελληνική γλώσσα, αλλά κατά κύριο λόγο η σύνταξη των προτάσεων είναι η τουρκική, δηλαδή το ρήμα είναι στο τέλος της πρότασης και όχι μετά το υποκείμενο όπως συνήθως γίνεται στα ελληνικά. Αυτό σε συνδυασμό με τη χρήση λέξεων όπως τις λέγανε οι Κωνσταντινουπολίτες της εποχής σίγουρα δημιουργεί μια καλύτερη εικόνα της Πόλης, για εμένα τουλάχιστον. Μην το φοβηθείτε αυτό το τελευταίο: δεν δυσκολεύει την ανάγνωση.
Βαθμολογία: 9/10.
Το οπισθόφυλλο του βιβλίου:
"Το "γιοκ τζάνιμ" αφηγείται την ιστορία δυο οικογενειών που ζουν στα δυο άκρα της Πόλης, από τις αρχές του αιώνα έως τα τραγικά γεγονότα του '55 και τον αφανισμό του ελληνισμού μετά το '64. Η ιδιαιτερότητα του μυθιστορήματος συνίσταται στο ότι δεν τοποθετεί -ως συνήθως- στο κέντρο της αφήγησης τα αστικά στρώματα, αλλά τους ανθρώπους της εργατικής τάξης, με την πολύχρωμη και βουερή καθημερινότητά τους, τον χυμώδη λαϊκό λόγο, τη θερμότητα και την ειλικρίνεια των αισθημάτων. Ταυτόχρονα αναδύονται οι φόβοι, οι αγωνίες και τα όνειρα των Ρωμιών, οι οποίοι, αν και ζουν σε ένα εχθρικό περιβάλλον, κατορθώνουν να επιβληθούν και να επικρατήσουν, παρά τις όποιες αντιξοότητες.
Κεντρική μορφή του μυθιστορήματος είναι η Αγγέλκω, δεσποτική και ταυτόχρονα στοργική, αθυρόστομη, αλλά και ανοιχτή στις απολαύσεις της ζωής, εντελώς ξεχωριστή. Μέσα από τις συχνές περιπλανήσεις της προβάλλει ολοζώντανη η τοπογραφία της Κωνσταντινούπολης, με το Πέραν και τις εξοχές της, τα εξωτικά τοπωνύμια, τους κατοίκους και τα ήθη τους.
Το "γιοκ τζάνιμ" δεν έχει τη συνήθη για το παραδοσιακό μυθιστόρημα χρονολογική-αιτιακή πλοκή. Κυρίαρχος είναι εδώ ο ρόλος της μνήμης με τις αναμνήσεις να κατακλύζουν τους ήρωες και να ευρύνουν τον χρονολογικό και θεματικό ορίζοντα της αφήγησης, που τείνει να πάρει διαστάσεις τοιχογραφίας μιας εποχής. Δεν πρόκειται ωστόσο για ένα κείμενο νοσταλγίας. Αν κάτι κυρίως χαρακτηρίζει το "γιοκ τζάνιμ", είναι η αποτύπωση της πραγματικής ζωής στην πιο αυθεντική εκδοχή της."
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου