4/10/18

Κατάρες, του Γιώργου Πολυχρονίδη


Κατάρες.  Πρωτότυπος τίτλος , τραβηχτικός, σχεδόν αναγκαστικά πιάνεις το βιβλίο για να δεις την περίληψη. Επίσης εξαιρετικό το εξώφυλλο, πολύ ωραία ατμοσφαιρική φωτογραφία, ταιριάζει και με τον τίτλο.
Ένας περίπου αιώνας περιγράφεται μέσα από την ιστορία μιας οικογένειας κατοίκων της Θράκης.  Μέσα από τις προσωπικές ιστορίες των μελών περιγράφεται με απλά λόγια, βιωματικά και περιληπτικά, χωρίς να κουράζει σε κανένα σημείο η πρόσφατη τραγική ιστορία της Θράκης. Ξεκινώντας από τον Στέφανο και προχωρώντας στα παιδιά, τα εγγόνια, τα δισέγγονα και μέχρι περίπου τις μέρες μας βλέπουμε τις αλλαγές που συντελέστηκαν στον τόπο αλλά και στις συνήθειες, τα ήθη και τα έθιμα των κατοίκων της περιοχής.
Ας γίνω λίγο πιο αναλυτική. Στην αρχή του μυθιστορήματος περιγράφεται με όμορφο και απλό τρόπο η καθημερινότητα των κατοίκων του χωριού Μποσνάκιοϊ λίγο πριν τις αρχές του 20ου αιώνα (υπολογίζω), και στη συνέχεια η ζωή στη Ν. Βύσσα Ορεστιάδας. Οι δουλειές των αντρών, η δύσκολη ζωή των γυναικών αλλά και η αλληλεγγύη υπάρχουν σε πολλές μορφές.  Με όμορφο τρόπο περιγράφονται οι αλλαγές που συντελούνται στη γεωργία και την κτηνοτροφία με την πάροδο των ετών, αλλά και στη νοοτροπία των ανθρώπων, στη θέση της γυναίκας στην κοινωνία αλλά και στην τεχνολογική εξέλιξη.  Σταθερά παντού διαχρονικά ο ανθρώπινος πόνος, ο φόβος και ο θυμός που πολλές φορές οδηγούν έναν άνθρωπο να εκστομίσει μια κατάρα που θα φέρει από πίσω της πολύ πόνο. Οι ήρωες (κυρίως οι ηρωίδες) ζουν, παρεξηγιούνται, στεναχωριούνται σαν αληθινοί άνθρωποι και καταριούνται. Το μετανιώνουν φυσικά αλλά... η κατάρα δεν παίρνεται εύκολα πίσω, αφού τα λόγια βγουν από το στόμα δεν υπάρχει γυρισμός.
Θα πω κάτι τώρα: αν και δεν γνωρίζω προσωπικά τον κ. Πολυχρονίδη οφείλω να ομολογήσω ότι είμαστε συντοπίτες. Οι γονείς μου μεγάλωσαν στην Ορεστιάδα και στο Θούριο, ένα χωριό δίπλα στο Διδυμότειχο, και το κοινό στοιχείο που με έκανε να ταυτιστώ με τους πρωταγωνιστές της ιστορίας είναι ότι όλοι οι παππούδες μου ήρθαν με την ανταλλαγή πληθυσμών από την Ανατολική Θράκη. Να φανταστώ ότι γνωρίζετε πως εκτός από τη Σμύρνη οι Χριστιανοί πλήρωσαν σκληρό τίμημα και σε άλλες περιοχές της πρώην οθωμανικής αυτοκρατορίας, ιδιαίτερα η Ανατολική Θράκη δόθηκε ως πολεμική αποζημίωση στην Τουρκία ώστε να διαγραφεί το οικονομικό χρέος της Ελλάδας, ηττημένης στην προσπάθεια μερικών να πραγματοποιήσουν το "όνειρο της μεγάλης Ελλάδας". Το αποτέλεσμα; χιλιάδες ανθρώπων άφησαν τον τόπο κατοικίας τους στην (τωρινή) Τουρκία, φόρτωσαν την περιουσία τους στα καρά, πέρασαν το ποτάμι και ήρθαν να χτίσουν καινούρια χωριά από την αρχή στις άδειες εκτάσεις του νόμου Έβρου. Και έτσι περίπου κατοικήθηκε ο Βόρειος Έβρος, δημιουργήθηκαν χωριά και πόλεις εκεί που κάποτε υπήρχαν αγροί. 
Τα λόγια που άκουγα από τους συγγενείς μου έχουν μεταφερθεί σχεδόν αυτολεξεί στο βιβλίο από τους ήρωες που εμφανίζει ο κ. Πολυχρονίδης , γεγονός που αποδεικνύει την αλήθεια της ιστορίας όπως τη μεταφέρει ο συγγραφέας. Και ξέρεις κάτι; φαντάζομαι ότι πονάει πολύ να κάθεσαι στον καινούριο χώρο που αναγκαστικά σε μετέφεραν και να βλέπεις απέναντι σου το παλιό σου χωράφι και το παλιό σου χωριό να ρημάζει.
Δεν μπορώ να είμαι απόλυτα αντικειμενική στο τμήμα που αφορά το ιστορικό κομμάτι του βιβλίου αφού αφορά ένα κομμάτι της ιστορίας της χώρας μας που εμάς εδώ στον Έβρο μας πονάει ακόμη έστω και αν πλέον το ακούμε σαν παραμύθι, σίγουρα όμως μπορώ να πω ότι τα ιστορικά γεγονότα μεταφέρονται απλά, τολμώ να πω δημοσιογραφικά, χωρίς κακία και χωρίς να προσπαθεί να επηρεάσει καταστάσεις ή να αφυπνίσει εθνικό συναίσθημα.
Κλείνοντας να πω ότι μερικές φορές οι μικροί εκδοτικοί οίκοι που δεν έχουν τη δυνατότητα να διαφημίσουν τα βιβλία τους, βγάζουν διαμαντάκια, που μπορούν να σου διδάξουν κάτι με όμορφο τρόπο.  Σίγουρα και αδιαπραγμάτευτα για εμένα, αυτό το βιβλίο ανήκει σε αυτήν την κατηγορία και θέλω να δώσω συγχαρητήρια τόσο στον συγγραφέα για την απλότητα του κειμένου του όσο και στον εκδοτικό που δέχτηκε και έβαλε εμβόλιμα αυθεντικές φωτογραφίες της εποχής που περιγράφεται στο βιβλίο, γεγονός που σε βοηθά να δημιουργήσεις εικόνες στο μυαλό για τα άτομα που παρουσιάζονται.

Βαθμολογία: 9/10

Το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

Έξι κατάρες ξεστομίστηκαν κι έφεραν την καταστροφή στην οικογένεια. Η κατάρα της Χρυσούλας, η κατάρα της κυρα Δόμνας, η κατάρα της Χρυσής, η κατάρα της Σταυριανής, η κατάρα της Βουλγάρας και η κατάρα των κοριτσιών του Ζήση. 
Κι όλες αυτές με φόντο την κατάρα του Πολέμου και της προσφυγιάς των κατοίκων του Μποσνάκιοϊ στην Νέα Βύσσα Έβρου το 1923.





Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου