Κλυταιμνήστρα - Costanza Casati

Όπως φαίνεται και από τον τίτλο, σε αυτό το μυθιστόρημα η συγγραφέας ξεδιπλώνει μπροστά στα μάτια μας ολόκληρη τη ζωή της Κλυταιμνήστρας, που έζησε σε μια εποχή για την οποία μέσα από τα αρχαία συγγράμματα γνωρίζουμε πολλά. 

Το γενεαλογικό της δέντρο είναι εντυπωσιακό. Γεννήθηκε και ανατράφηκε ως πριγκίπισσα της Σπάρτης, ήταν κόρη της Λύδας και του βασιλιά Τυνδάρεω, αδερφή του Κάστωρα, του Πολυδεύκη και της (ωραίας) Ελένης.  Βασίλισσα των Μυκηνών, κυβέρνησε το βασίλειο τη δεκαετία που ο Αγαμέμνονας (ο άντρας της) προσπαθούσε να κυριεύσει την Τροία, γέννησε τέσσερα παιδιά μαζί του (την Ιφιγένεια, την Ηλέκτρα, τον Ορέστη και την Χρυσοθέμιδα)  και αναγκάστηκε να ζήσει την φρίκη της θυσίας (δολοφονίας) της κόρης της από τα χέρια του άντρα της. Πραγματικά ανήκε σε μια οικογένεια που έμεινε στην ιστορία....

Η συγγραφέας πάτησε πάνω στα στοιχεία που είχε και περιέγραψε την Κλυταιμνήστρα όσο καλύτερα μπορούσε, όσο της επέτρεψαν οι γνώσεις, η φαντασία και η διαίσθησή της. Η ζωή των γυναικών στα ανάκτορα δύο εκ των σημαντικότερων βασιλείων περιγράφεται εξαιρετικά, το ίδιο και η διαφορετική αντιμετώπιση που είχαν οι γυναίκες σε σχέση με τους άντρες. Είναι λίγο σαν να μας άνοιξε ένα μικρό παράθυρο ώστε να μπορέσουμε να ρίξουμε μια κλεφτή ματιά στην αρχαία Ελλάδα. Ξεκάθαρα δημιουργείται συμπάθεια στο πρόσωπο της Κλυταιμνήστρας, η οποία παρουσιάζεται ως μια γυναίκα που προσπάθησε να αντιταχθεί στην υποχρεωτική (εκείνη την εποχή) υποταγή στη θέληση του άντρα, αγάπησε, πόνεσε και εκδικήθηκε. Την συμπάθησα πολύ. 

Παράλληλα με τη ζωή της Κλυταιμνήστρας περιγράφεται και ένα μεγάλο μέρος της αρχαίας ελληνικής ιστορίας. Μιλάμε για την εποχή των μυθικών ηρώων, της αργοναυτικής εκστρατείας και του Τρωικού πολέμου. Σχεδόν όλα τα γνωστά πρόσωπα της μυθολογίας περνούν από το παλάτι της Σπάρτης ή των Μυκηνών, μαθαίνουμε πολλά για αυτούς είτε μέσα από προσωπική εμπειρία της Κλυταιμνήστρας είτε μέσα από αφηγήσεις γεγονότων που συνέβησαν παλαιότερα. Εξαιρετική και η ιστορία της Λύδας, είναι σχεδόν επώδυνο να παρακολουθείς την πτώση μιας γυναίκας που θα έπρεπε να έχει την ευκαιρία να μεγαλουργήσει. 

Το γράφει στο οπισθόφυλλο, θα το πω κι εγώ. Δεν συμμετέχουν Θεοί στο μυθιστόρημα. Υπάρχουν φυσικά, η θέλησή τους όμως εκφράζεται μέσα από τα λόγια των ιερέων, δεν εμφανίζονται αυτοπροσώπως. Επίσης δεν υπάρχουν ημίθεοι, γίνεται προσπάθεια να εξηγηθούν όλα με τη λογική και η θεϊκή υπόσταση μένει εκτός. 

Είναι ένα πολύ καλογραμμένο μυθιστόρημα με πολύ γρήγορες εξελίξεις, δεν υπήρξε ούτε μία γραμμή που να τη θεωρήσω περιττή. Σίγουρα η συγγραφέας έχει κάνει κάποια έρευνα, φαίνεται ότι έχει γνώσεις πάνω στην αρχαία Ελλάδα, το εντυπωσιακό όμως είναι το πόσο όμορφα κατάφερε και ενσωμάτωσε όλες τις πληροφορίες στην ροή του μυθιστορήματος. Χαίρομαι πολύ που πρόκειται για μια νεαρή σε ηλικία συγγραφέα, το ξεκίνημά της είναι εντυπωσιακό και ελπίζω να δω πολλά από αυτήν στο μέλλον.

Βαθμολογία: 10/10

Το οπισθόφυλλο του βιβλίου

Είναι κόρη βασιλιά αλλά παντρεύεται τύραννο.
Τον παρακολουθεί ανίσχυρη να θυσιάζει το παιδί της στους θεούς.
Περιμένει καρτερικά. Καταστρώνει την εκδίκησή της.
Την έχουν αποκαλέσει «υπερήφανη», «βάναυση», «μονόφρουρη», «τρελή από φιλοδοξία», «δολοφόνο». Την έχουν αποκαλέσει πολλά, τίποτα από αυτά, όμως, δεν έχει σημασία.
Ξέρει πώς να παίξει το παιχνίδι.
Αν δεν της δοθεί η εξουσία, θα την πάρει μόνη της.
Είναι η Κλυταιμνήστρα.

Φαντάσματα - Dolly Alderton

Σπάνια τώρα πια διαβάζω ανάλαφρα μυθιστορήματα ( νομίζω πως στη σύγχρονη ορολογία ονομάζονται feelgood), παλιότερα είχα ολόκληρα ράφια με βιβλία τέτοιου είδους αλλά κάποια στιγμή άρχισαν να μου φαίνονται όλα ίδια οπότε τα σταμάτησα. Χρειάζομαι όμως περιστασιακά αυτήν την ανάλαφρη πλοκή που δεν απαιτεί συγκέντρωση και που ξέρεις ότι σε αντίθεση με την πραγματική ζωή, στο τέλος όλα θα πάνε καλά. 

Τι έγινε τώρα με το συγκεκριμένο βιβλίο: δεν κατάλαβα έγκαιρα το περιεχόμενό του, δεν πήγε το μυαλό μου, δεν βοηθούν και αυτά που γράφει το οπισθόφυλλο αν δεν ξέρεις τι είναι το ghosting (και όχι, το σχόλιο της  Μάριαν Κιζ δεν ήταν αρκετό για να υποψιαστώ). Τι νόμιζα; Ειλικρινά; Υπέθεσα ότι θα έχει στην υπόθεση φαντάσματα αλλά θα είναι και αστείο. Κάπως σαν τη σειρά "Ghosts". Ε, καμιά σχέση, δεν υπάρχει ούτε ένα αληθινό φάντασμα σε όλο το βιβλίο. Η πρωταγωνίστρια είναι μια γυναίκα στα 30 της, ανύπαντρη, που βλέπει τον φιλικό της κύκλο να παντρεύεται και να κάνει παιδιά, τους γονείς να μεγαλώνουν και να χρειάζονται πλέον τη δική της στήριξη αντί να τη στηρίζουν. Και μας περιγράφει έναν χρόνο της ζωής της. Πιο "κοινωνικό" δεν έχει. 

Πέρα από τα όσα είπα πιο πάνω, είναι πολύ ωραίο, πολύ τρυφερό και αληθινό. Η Νίνα, η πρωταγωνίστρια, θα μπορούσε να είναι η φίλη μας, ο χαρακτήρας της περιγράφεται πολύ όμορφα, κατέληξα να τη συμπαθήσω πολύ. Το ίδιο και τα περισσότερα από τα άτομα που την περιβάλλουν. Η ιστορία είναι όμορφα δοσμένη, προφανώς δεν με κούρασε καθόλου, ο λόγος της συγγραφέως ήταν μεστός, καθόλου απλοϊκός. Συγκινήθηκα κιόλας αρκετά με το κομμάτι που αφορά τους γονείς της. 

Ήταν γρήγορο και ευχάριστο, βοηθούσαν σε αυτό και οι (πολλοί) καλογραμμένοι διάλογοι, είχε όμως και σημεία που σφιγγόταν η καρδιά μου. Σαν γενική αίσθηση μου άφησε ηρεμία και χαμόγελο. 

Βαθμολογία: 7/10

Το οπισθόφυλλο του βιβλίου: 

Η Νίνα Ντιν, ετών τριάντα δύο, είναι επιτυχημένη συγγραφέας βιβλίων μαγειρικής, έχει φίλους και οικογένεια που την αγαπούν, συν ένα νέο σπίτι και μια νέα γειτονιά. Όταν γνωρίζει τον Μαξ, έναν γοητευτικό ρομαντικό τύπο που της λέει στο πρώτο κιόλας ραντεβού πως πρόκειται να την παντρευτεί, όλα δείχνουν να πηγαίνουν κατ’ ευχήν.

Αυτή η καινούργια ερωτική σχέση έρχεται την κατάλληλη στιγμή – καθώς η εμπειρία της ως τριαντάρας δεν ήταν τόσο απελευθερωτική όσο έλπιζε. Όλα γύρω της της θυμίζουν πως ο χρόνος περνά και οι ευκαιρίες μπορεί εύκολα να εξανεμιστούν. Οι φιλίες ατονούν, οι πρώην εραστές προχωρούν στη ζωή τους και, το χειρότερο, όλοι μετακομίζουν στα προάστια. Ούτε στην οικογένειά της μπορεί να βρει παρηγοριά, καθώς η μητέρα της περνά κρίση μέσης ηλικίας και ο αγαπημένος της πατέρας βυθίζεται σιγά σιγά στην άνοια.

Μια γλυκόπικρη, ρομαντική ιστορία για τα φαντάσματα του παρελθόντος και για τους ανθρώπους της ζωής μας που έγιναν φαντάσματα! Μια αληθινή όσο και ανάλαφρη αποτύπωση του τι σημαίνει να είσαι σινγκλ γυναίκα σήμερα, την εποχή των σόσιαλ μίντια και των εφαρμογών γνωριμιών· να ψάχνεις να βρεις τον εαυτό σου βγαίνοντας από μια μακροχρόνια σχέση και να δέχεσαι γκόστινγκ…

Οι γυναίκες που επιβίωσαν - Robert Kolker

Πρόκειται για την αληθινή ιστορία μιας πολυμελούς οικογένειας στην οποία παρουσιάστηκε σχιζοφρένεια στα έξι (από τα δώδεκα) παιδιά. Δεν πρόκειται για μυθιστόρημα, είναι καταγραφή της αληθινής ιστορίας.

Αν νομίζετε ότι θα διαβάσετε κάποιο δακρύβρεχτο κείμενο στο οποίο τα υγιή (ή και τα άρρωστα) μέλη της οικογένειας θα περιγράφουν με μελοδραματικό τρόπο τη ζωή τους, κάνετε λάθος. Εξίσου λάθος κάνετε αν πιστεύετε ότι θα διαβάσετε κάτι που να μοιάζει με βιβλίο τρόμου, δεν υπάρχουν παραστατικές και αναλυτικές περιγραφές των συμπτωμάτων της νόσου, δεν "δημιουργεί  ατμόσφαιρα" όταν μας περιγράφει τα όσα βίωναν οι ασθενείς. Στην πραγματικότητα πρόκειται για μια συγκεντρωτική καταγραφή των στοιχείων που έχει μαζέψει ο συγγραφέας όσον αφορά τη νόσο της σχιζοφρένειας. Το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου μιλά για τη ζωή της οικογένειας Γκάλβιν, ενώ υπάρχουν εμβόλιμα κεφάλαια στα οποία καταγράφονται με απλά λόγια οι προσπάθειες των επιστημόνων να εντοπίσουν τα αίτια που προκαλούν τη νόσο, αναφέροντας και κάποια λίγα βασικά για τις θεραπείες που ακολουθούσαν με την πάροδο των ετών.  

Το κομμάτι του βιβλίου που αφορά τα μέλη της οικογένειας είναι μπορώ να πω κάτι σαν οικογενειακή βιογραφία, με τον συγγραφέα σαν παρατηρητή να γράφει για όλα τα μέλη της, σε άλλους να αφιερώνει περισσότερο χρόνο και σε άλλους λιγότερο. Αυτό προφανώς εξηγείται από τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει, δηλαδή τον χρόνο που πέρασε μιλώντας με κάποιους από αυτούς και τα δεδομένα από τον ιατρικό φάκελο του καθενός όπου μπόρεσε να έχει πρόσβαση. Εκτός από τα συμπτώματα της νόσου και την πορεία του κάθε ασθενή, μας μιλά και για τις συνέπειες που είχε στους υγιείς η ζωή στον ίδιο χώρο με τόσους νοσούντες, πώς επηρέασε την καθημερινότητα και την ζωή τους. Δεν ασχολείται με την ανάλυση συναισθημάτων, κάνει απλή αναφορά- ο ίδιος καταφέρνει να μείνει αποστασιοποιημένος ενώ αντίθετα εγώ δεν τα κατάφερα, στεναχωρήθηκα και σφίχτηκα αρκετά με την πορεία που είχαν κάποια μέλη της οικογένειας.

Όσον αφορά το ιατρικό κομμάτι, μην το φοβηθείτε, δεν κουράζει. Μένει στα απολύτως βασικά, εξηγεί φυσικά κάποιες έννοιες που πρέπει να γνωρίζουμε αλλά κατά τ' άλλα απλά αναφέρει κάποιους ερευνητές που η συμβολή τους ήταν πολύ μεγάλη και το έργο τους. Σε εμένα άρεσε που έμαθα κάποια πράγματα, δεν θα πω ότι κατάλαβα πλήρως τι ακριβώς συμβαίνει μέσα στον ανθρώπινο εγκέφαλο των ασθενών αλλά σίγουρα ξέρω περισσότερα από πριν. 

Βαθμολογία: 10/10

Το οπισθόφυλλο του βιβλίου: 

Ο Ντον και η Μίμι Γκάλβιν φαίνονταν ζευγάρι-πρότυπο. Εκείνος διακεκριμένος στρατιωτικός, εκείνη καλλιεργημένη, αφοσιωμένη σύζυγος-μητέρα, ενσάρκωναν τον λαμπρό αμερικανικό αιώνα. Ο κόσμος τους έδειχνε τέλειος. Όμως μερικά χρόνια αργότερα, έχοντας αποκτήσει δώδεκα παιδιά, η εικόνα άρχισε να ξεθωριάζει. Ήταν όντως τόσο ταιριαστοί, τόσο ευτυχισμένοι; Πράγματι ανέθρεφαν τόσο πειθαρχημένα παιδιά; Τι κρυβόταν στο παρελθόν του Ντον, στην οικογενειακή ιστορία της Μίμι;

Ύστερα ήρθε η σφοδρή ανατροπή: Έξι γιοι της οικογένειας Γκάλβιν, ο ένας μετά τον άλλον, παρουσιάζουν ψυχωσική, βίαιη συμπεριφορά. Οι γονείς, τρομοκρατημένοι, αγνοούν την πραγματικότητα. Μέχρι που η τραγωδία, μια διπλή ανθρωποκτονία, τους αναγκάζει να δουν. Η σχιζοφρένεια χτυπά και σπάει την πόρτα του ειδυλλιακού σπιτιού τους. Τίποτα πια δεν θα είναι το ίδιο.

Εν μέρει οικογενειακή εποποιία, εν μέρει ιστορία της πιο μυστήριας μέχρι και σήμερα ψυχικής νόσου, αυτή η αληθινή ιστορία, η γραμμένη με αφοπλιστική ειλικρίνεια και κατανόηση, είναι κάτι περισσότερο από μια συναρπαστική διπλή αφήγηση με λογοτεχνικές αρετές. Ειπωμένη από την οπτική γωνία τριών γυναικών –της Μίμι και των θυγατέρων της Μάργκαρετ και Μέρι–, που άντεξαν καταστάσεις πέρα από τις ανθρώπινες αντοχές, επιβεβαιώνει την αξιοθαύμαστη ψυχική δύναμη και τη γενναιότητα του θεωρούμενου «αδύναμου και ευάλωτου φύλου». Είναι ακόμη μια χωρίς παρωπίδες υμνητική εξιστόρηση του πραγματικού νοήματος της οικογένειας: πόσα μας προσφέρει, αλλά και πόσο δυσβάσταχτο κόστος απαιτεί συχνά να πληρώνουμε.