Οι άλλες ν' απλώνουν ρούχα κι εσύ τριαντάφυλλα, Χαρούλα Βερίγου- Μπάντιου

Το βιβλίο "Οι άλλες ν' απλώνουν ρούχα κι εσύ τριαντάφυλλα" είναι μια συλλογή από διηγήματα που όλα τους αφορούν γυναίκες που έζησαν στην Ήπειρο. Η συγγραφέας έχει χρησιμοποιήσει το γλωσσικό ιδίωμα της Ηπείρου, ειδικά στο λόγο των γυναικών, αλλά αυτό δεν αποτελεί επ' ουδενί πρόβλημα, δεν υπήρξε σημείο που να με δυσκόλεψε αφού μπορούσα να καταλάβω τι έλεγαν χωρίς δυσκολία. 

Κοιτάξτε. Εγώ δεν είμαι οπαδός των διηγημάτων. Μέχρι να καταφέρω να τοποθετηθώ στο χώρο και τον χρόνο και να μάθω τα ονόματα των πρωταγωνιστών, συνήθως το διήγημα τελειώνει και εγώ πρέπει αμέσως να συντονιστώ με το επόμενο. Με μεγάλη μου χαρά όμως διαπίστωσα ότι αυτό το βιβλίο είναι εξαίρεση. 

Μέσα στις δυο πρώτες σελίδες η συγγραφέας μας παρουσιάζει την ηρωίδα της ιστορίας (όλες οι ιστορίες αφορούν γυναίκες) και τα βασικά στοιχεία της ζωής της. Χωρίς κανένα πρόβλημα και χωρίς να αφήνει ελλείψεις, στις επόμενες σελίδες αποδίδεται πλήρως ο χαρακτήρας τους, τα συναισθήματα και τα όνειρά τους. Μπορεί η καθημερινότητα της καθεμιάς να διαφέρει, υπάρχουν όμως κοινά στοιχεία: οι δυσκολίες, ο πόνος, η πίκρα και το κουράγιο που χρειάζεται να κάνουν, τις περισσότερες φορές δυστυχώς κοινό σημείο αποτελεί και το πένθος τους. Υπάρχει όμως και η αγάπη, το νοιάξιμο, η συμπαράσταση από άλλες γυναίκες και τις περισσότερες φορές η ελπίδα ότι κάτι θα αλλάξει.

Περιγράφεται η αληθινή ζωή στο παρελθόν και στο παρόν, ανάλογα το διήγημα, όλα όμως έχουν κοινό παρονομαστή τη γυναίκα που παλεύει να επιβιώσει σε δύσκολες κοινωνικές συνθήκες, που αναγκάζεται να υπακούσει στις εντολές των πεθερικών, να παραστήσει τη δούλα και τη νοσοκόμα, να υποκύψει στις διαταγές του άντρα, να χρεωθεί την ευθύνη για την ατεκνία ή τη γέννα ενός παιδιού με ειδικές ανάγκες.

Δύσκολες εποχές, δύσκολες συνθήκες αυτές που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι γυναίκες της Ηπείρου όπως περιγράφεται στα διηγήματα, είναι όμως τόσο κοντά στην πραγματικότητα όπως την έχω ακούσει από τις διηγήσεις μεγαλύτερων, ώστε με προκαλεί να πω ότι οι ιστορίες είναι πραγματική απεικόνιση της ζωής. Για εμένα που αγαπώ πολύ τα βιβλία που περιγράφουν άλλες εποχές ή άλλους τρόπους ζωής, και μου αρέσει να γνωρίζω κάτι διαφορετικό από αυτό που ζω εγώ στην τωρινή εποχή, τούτο το βιβλίο ήταν εξαιρετικό, όχι μόνο για τη δύναμη του κάθε διηγήματος αλλά και για τη γραφή της συγγραφέως που με λίγες λέξεις καταφέρνει να μεταφέρει εικόνες και συναισθήματα.

Το οπισθόφυλλο του βιβλίου: 

Γυναίκες Ηπειρώτισσες σκιορίσματα της φύσης...
Όταν κατεβαίνει παγωμένος o αέρας από τη Μουργκάνα, τον Γράμμο, το Μιτσικέλι, τα Τζουμέρκα, την Πίνδο, θαρρείς φυσά για να γυρίσει ακόμη μια φορά σελίδες της μνήμης και της ιστορίας. Πρόκληση και πρόσκληση μιας άλλης ανάγνωσης για να συλλαβίσεις το χρέος, να ψιθυρίσεις και να συμπληρώσεις ονόματα.
Σε τούτη την άγονη φλούδα της γης, καθεμιά γυναίκα του παλιού καιρού είναι ένας θρύλος, ένα σύμβολο. Γυναίκες Ηπειρώτισσες, της αντοχής, της υπομονής, της περηφάνιας, της αυτοθυσίας, της τιμής. Θα τις ανταμώσεις, στα καταράχια και στα ρέματα, στις βρύσες, στις ρούγες, στα ρόγκια ζαλωμένες ξύλα ή και με τη σαρμανίτσα στην πλάτη καμιά φορά. Θα τις αναγνωρίσεις από την πυρωμένη ψυχή, αυτή που κρατούν απαράδοτη στα δόντια και δεν θα τις αστοχήσεις ποτέ. Μέσα σου, θα καίει και θα φέγγει το βλέμμα τους.
Γυναίκα Ηπειρώτισσα, της άγρυπνης πάλης...
Για εσένα, με ευγνωμοσύνη, τούτη η ταπεινή κατάθεση της δικής μου ψυχής.

Γλώσσα από μάρμαρο, Ιφιγένεια Θεοδώρου

(Θάσος. Αγαπημένο νησί, καταπράσινο, κάηκε το μεγαλύτερο τμήμα του πριν χρόνια και αναγεννήθηκε πανέμορφο. Κοντινός προορισμός για εμάς που μένουμε στη Θράκη (όμως όχι φτηνός), ημερήσιο ταξιδάκι με την φοιτητική παρέα στην Ξάνθη που απλά πεταγόμασταν μέσω Κεραμωτής για βόλτα και για να κάνουμε μπάνιο στη θάλασσα.)

Ένας μεγαλοεπιχειρηματίας θέλει να μετατρέψει την περιοχή της Αλυκής Θάσου σε σύγχρονο τουριστικό θέρετρο. Εκεί ζουν μόνο λίγα άτομα σε καλύβες, δεν υπάρχει οργανωμένο χωριό, δεν υπάρχει ούτε ρεύμα, χρησιμοποιούν γεννήτριες. Ένα καφενεδάκι και μια ταβέρνα, η καλύβα στην οποία κατοικεί ο Σάββας, η ερημωμένη καλύβα που κάποτε ζούσε η Ελένη με τον Γιώργη, τον άντρα της, το αρχαίο λατομείο μαρμάρου με τα ερείπια ενός ναού και η απόμερη παραλία, αυτά είναι όλα όσα υπάρχουν στο χώρο που διαδραματίζεται η ιστορία. Αυτή είναι η περιοχή που θέλει ο Λευτέρης να μετατρέψει σε θέρετρο, όλοι δέχονται να πουλήσουν τις καλύβες τους εκτός από την Ελένη που πια δεν μένει εκεί και τον Σάββα, που αρνείται να πουλήσει και να φύγει από τον χώρο του. 

Η συγγραφέας περιγράφει με όμορφο τρόπο την καθημερινότητα των κατοίκων αυτής της περιοχής, σταδιακά μας ενημερώνει και για το παρελθόν του καθενός και πώς κατέληξε να κατοικεί μόνιμα στην Αλυκή. Η ζωή είναι δύσκολη, προσπαθούν να επιβιώσουν από τα χρήματα που αφήνουν οι λιγοστοί τουρίστες που φτάνουν μέχρι εκεί για να κάνουν το μπάνιο τους στη θάλασσα, και η χρηματική αποζημίωση που τους προτείνεται για να πουλήσουν το σπίτι τους είναι μεγάλη πρόκληση. Τα τοπία περιγράφονται όμορφα, όπως και η εξέλιξη της περιοχής με την πάροδο των ετών, όταν άρχισαν να ανακαλύπτονται τα αρχαία και η αρχαιολογία να έχει τον πρώτο λόγο για το πώς θα ζήσουν, πού θα σκάψουν ακόμη και για να βάλουν τουαλέτα και αν θα έχουν ρεύμα οι κάτοικοι της περιοχής. 

Όμως τελικά το βιβλίο δεν ήταν αυτό που περίμενα. Νόμιζα ότι θα διαβάσω ένα βιβλίο που θα μιλάει για τις ομορφιές της Θάσου, ίσως να βάλει και λίγο συναίσθημα όταν θα μας λέει την ιστορία του Σάββα του φονιά αλλά σε γενικές γραμμές θα είναι ένα απλό κοινωνικό μυθιστόρημα, που δεν θα με ταράξει. 

Ε, την πάτησα. 

Ήδη από την αρχή ξεκινάει φέρνοντάς μας σε επαφή με τη βίαιη συμπεριφορά του Βασίλη, του άντρα της Τούλας. Και μάλιστα, το φέρνει με τέτοιο τρόπο που ξαναδιάβασα την παράγραφο δεύτερη φορά για να βεβαιωθώ ότι όντως πρόκειται για κακοποίηση και δεν ξεγελάστηκα. Και συνεχίζει σε όλο το βιβλίο με κλιμακούμενη την ένταση της κακοποίησης, εκθέτοντάς μας σταδιακά και  χωρίς έλεος στη συμπεριφορά του Βασίλη και στον ψυχισμό της Τούλας. Και δεν είναι μόνο αυτό φυσικά.  
Πιάνει και αναλύει τη συμπεριφορά καθενός από τους κατοίκους της περιοχής. 
Του Βασίλη, που πιστεύω ότι την αγαπά την Τούλα αλλά για κάποιο λόγο θεωρεί δικαίωμά του να τη χτυπά όποτε θέλει ( !!!!!!).

Των γονιών του, που μένουν στο ίδιο σπίτι με το ζευγάρι, προφανώς γνωρίζουν αλλά δεν αντιδρούν. 

Των γειτόνων, που υποψιάζονται ή γνωρίζουν, αλλά δεν κάνουν τίποτα. 

Του Σάββα του φονιά, που και αυτός γνωρίζει αλλά..... δεν κάνει κάτι. 

Και της Τούλας. Κάνει τρομερή ανάλυση στην ψυχολογία της Τούλας που αντί να σηκωθεί να φύγει ψάχνει τρόπους να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα, να του δώσει άλλοθι, να μην τον προκαλέσει με κανέναν τρόπο για να μην τη χτυπήσει ξανά. 

Μέχρι που γνωρίζει την Έλσα. Όταν μπαίνει η Έλσα στο προσκήνιο η πλοκή αρχίζει να δένει, τα κομμάτια ενώνονται, μέσω της επανάληψης της ιστορίας όλα ξεκαθαρίζουν και δίνεται η αφορμή να μπει ένα τέλος και ο καθένας να πάρει το δρόμο του. 

Γενικά, η ενδοοικογενειακή βία όταν δεν αφορά παιδιά (εκεί δεν μπορώ να διαβάσω, δεν το αντέχω καθόλου) είναι ένα θέμα που το ψάχνω, κυνηγάω τα βιβλία που το αναλύουν και προσπαθώ με όποιο τρόπο έχω να τα κάνω πιο γνωστά. Είναι ένα θέμα που φοβάμαι ότι παίρνει διαστάσεις και αυτό που με τρομάζει είναι ότι αυτός που δέχεται τη βία όντως πείθεται ότι την αξίζει και ότι φταίει. Εξάλλου, η εξέλιξη είναι αργή (κανείς δεν σε αρχίζει στα χαστούκια μόλις συστηθείτε, πολύ νωρίς όμως κάποιος αρχίζει να σου φέρεται υποτιμητικά) που πραγματικά μπορεί να πιστεύεις ειλικρινά ότι φταις. 

Λοιπόν. Το βιβλίο είναι πολύ καλό. Εκτός από το θέμα του που αν και δύσκολο αναπτύσσεται σωστά, είναι ωραίο και στα υπόλοιπα στοιχεία του. Η γλώσσα είναι απλή, η πλοκή ρέει γρήγορα, οι χαρακτήρες αναλύονται πλήρως και οι χώροι περιγράφονται επαρκώς. Μου άρεσε επίσης και ο τρόπος που είναι δομημένο το βιβλίο, το δέσιμο του παρελθόντος και του παρόντος όπως και η ιστορία του καθενός από τα άτομα που παίζουν ρόλο στην πλοκή, έχει πολλά μαθήματα να δώσει. 

Γενικά το συστήνω απόλυτα. Διαβάστε το και πάρτε το δώρο ιδιαίτερα αν νομίζετε ότι μπορεί κάπου να χρειαστεί. 

Βαθμολογία: 9/10

(Αυτήν όπως και άλλες κριτικές μπορείτε να τις βρείτε και εδώ : https://thematofylakes.gr/) 

Το οπισθόφυλλο του βιβλίου: 

Ο Λευτέρης Μουράτος, πετυχημένος εργολάβος και εκφραστής της τουριστικής εξέλιξης, φιλοδοξεί να μετατρέψει την Αλυκή Θάσου σε διεθνές κέντρο ακριβών διακοπών, προσφέροντας στους ντόπιους κατοίκους σημαντικά χρηματικά ανταλλάγματα, που κάμπτουν τις αντιρρήσεις τους. Μόνο ο Σάββας ο φονιάς, που έχει εκτίσει την ποινή του και ζει αποτραβηγμένος εκεί, εναντιώνεται σθεναρά στο να πουλήσει τη γη του. Αυτός και η μυστηριώδης σύζυγος του εφοπλιστή Αντωνέλλου, που έχει εγκαταλείψει το νησί εδώ και σαράντα χρόνια και αρνείται πεισματικά να διαπραγματευτεί με τον φιλόδοξο εργολάβο.
Ποιος ο ρόλος του νεαρού Σπύρου, που εμφανίζεται ξαφνικά ως εποχιακός σερβιτόρος στο καφενείο της παραλίας; Είναι το παλιό φονικό ο λόγος που ο καθηγητής Φίλιας διακόπτει την αγοραπωλησία του σπιτιού της κυρίας Αντωνέλλου; Ήταν τα χωράφια η αιτία που ο φονιάς σήκωσε την πέτρα, και η σιωπή το τίμημα του εφησυχασμού όλων των άλλων;

Η ανθρώπινη βία ενάντια στη φύση και η ανεξέλεγκτη εκμετάλλευση του περιβάλλοντος είναι το κύριο θέμα που εγείρει με τη γλαφυρή γραφή της η συγγραφέας. Σιγά-σιγά ξετυλίγεται η ιστορία ενός τόπου που έμαθε να ζει για αιώνες με τα σημάδια της βίας πάνω του, ενώ συγχρόνως το κοινωνικό φαινόμενο της ενδοοικογενειακής κακοποίησης και της ένοχης σιωπής του περίγυρου βαραίνουν σαν μάρμαρο τη ζωή των ηρώων. Ποιος θα σηκώσει πρώτος την πέτρα για να σπάσει ο κύκλος της αέναης αυτής ανοχής;

Εχθροί της αγάπης, της Ρεμπέκα Ντιν

Είναι τόσο απογοητευτικό όταν παίρνεις ένα βιβλίο ενθουσιασμένη με το οπισθόφυλλο και τελικά αποδεικνύεται "άνθρακας ο θησαυρός". Έτσι όπως διάβασα την περίληψη νόμιζα ότι θα διαβάσω ένα βιβλίο που αφορά την επιβίωση της Ζέλντα και της Βίκι κατά τη διάρκεια του β' παγκοσμίου πολέμου, και μάλιστα η μία στην Αγγλία και η άλλη στη Γερμανία (αντίπαλα στρατόπεδα). Τι διάβασα στην πραγματικότητα; 

Η κάθε μια από τις ξαδέρφες γέννησε τέσσερα (νομίζω) παιδιά, τα οποία πολύ σύντομα ανέλαβαν τα ινία του μυθιστορήματος. Το κάθε ένα από τα ξαδέρφια είχε διαφορετικό ρόλο στην πλοκή, και σίγουρα η συγγραφέας προσπάθησε να διηγηθεί τα ιστορικά γεγονότα από όλες τις πλευρές. 

Δηλαδή. Έχουμε ναζιστή, Εβραίο, Αμερικάνο, πιλότο της Αγγλικής πολεμικής αεροπορίας, χορεύτρια σε καμπαρέ, ηθοποιό, τραπεζίτη, άτομο που συνεργάζεται με τους γιατρούς χωρίς σύνορα (ή κάποια παρόμοια οργάνωση, δεν θυμάμαι τώρα) κτλ. Το τελείωσα ψες το βράδυ και σήμερα ανάθεμα αν μπορώ να κάνω τη σύνδεση ανάμεσα σε πάνω από ένα όνομα με το επάγγελμά του και το ποιανής παιδί είναι (της Ζέλντα ή της Βίκι). Κατά τη δική μου άποψη κατάφερε απλά να κάνει αναφορές ιστορικών γεγονότων, χωρίς καμία απολύτως εμβάθυνση, χωρίς ανάλυση συναισθημάτων και στο τέλος καταντώντας κουραστικό με τα πολλά του πρόσωπα και την άνευρη πλοκή. 

Τέλος πάντων, το τελείωσα και δεν έμεινε αδιάβαστα, άρα είχε κάτι που κατάφερε να με κρατήσει.

Βαθμολογία: 3/10

Το οπισθόφυλλο του βιβλίου: 

Βερολίνο 1909. Οι εξαδέλφες Ζέλντα και Βίκι πρόκειται να συναντηθούν με τους αδελφούς Ρέμερ -μια βραδιά που θ' αλλάξει τη ζωή τους για πάντα. Η Βίκι είναι μόλις δεκαεπτά χρονών όταν παντρεύεται τον Μπέρτολντ Ρέμερ και μετακομίζει από το ειδυλλιακό Γιόρκσιαρ στο Βερολίνο. Η προσαρμογή στη νέα της ζωή δεν είναι εύκολη, ιδίως από τη στιγμή που ανακαλύπτει πως η οικογένεια Ρέμερ παράγει πολεμικό εξοπλισμό για το γερμανικό στρατό. Καθώς ο πόλεμος πλησιάζει, εγκαταλείπει το Βερολίνο και τον άντρα της κι εγκαθίσταται με τα παιδιά της στην Αγγλία. Η εντυπωσιακή, μελαχρινή Ζέλντα, παντρεμένη με τον Γιόζεφ Ρέμερ, αδημονεί να ενταχθεί στην κοινωνική ζωή του Βερολίνου και να κόψει κάθε δεσμό με το αμερικάνικο παρελθόν της. Αλλά πίσω από την εξωτική ομορφιά της υπάρχει ένα βαθιά κρυμμένο μυστικό, που αν αποκαλυφθεί, μπορεί ν' απειλήσει όλα όσα αγαπάει. Ένα συναρπαστικό επικό μυθιστόρημα που καλύπτει τέσσερις δεκαετίες. Η φρίκη κι η καταστροφή δύο παγκοσμίων πολέμων σαρώνουν την Ευρώπη, δημιουργούν θύματα, γεννούν όμως και θυελλώδεις έρωτες και παντοτινούς δεσμούς, καθώς η αγάπη δοκιμάζεται μες στα παιχνίδια της μοίρας και της ιστορίας.