Με βαριά ανάσα - Βάιος Κουκκόνης

Η ιστορία ξεκινά στο τέλος του 19ου αιώνα στον Βόλο. Η περιοχή έχει πρόσφατα προσαρτηθεί στην Ελλάδα αλλά οι Τούρκοι επιτίθενται για να την κυριεύσουν ξανά. Εμείς βρισκόμαστε μέσα στο φτωχικό σπίτι μιας οικογένειας μουσουλμάνων. Η εποχή είναι δύσκολη. Εκτός από τον καθημερινό αγώνα να βρεθεί έστω και ελάχιστη τροφή για να επιβιώσουν, έχουν να αντιμετωπίσουν και την φυματίωση που σκοτώνει κόσμο χωρίς λύπηση. Από αυτήν πεθαίνει και η κόρη της οικογένειας. Η τυχαία γνωριμία με τον χριστιανό γιατρό Αλέξανδρο Πατραμάνη που ακολουθεί, θα αλλάξει την πορεία της ζωής όλων των μελών της οικογένειας. 

Μέσα από την ιστορία της Αφέτ, του Αλέξανδρου και των υπολοίπων πρωταγωνιστών, ο συγγραφέας μας μεταφέρει αρκετά στοιχεία της καθημερινότητας την εποχή εκείνη. Οι εμπλεκόμενοι στην πλοκή είναι αρκετοί και εμφανίζονται τακτικά νέα άτομα μέχρι και το τέλος, και όλοι έχουν κάτι να προσθέσουν στην ιστορία. Υπάρχουν αρκετές ανατροπές τις οποίες δεν είχα υποψιαστεί μέχρι τη στιγμή που τις διάβασα. Ιδιαίτερα με εντυπωσίασε η αλλαγή στο χαρακτήρα δύο βασικών πρωταγωνιστών, με έπιασε απροετοίμαστη ο συγγραφέας. 

Δεν πρόκειται για ιατρικό μυθιστόρημα. Δεν ασχολείται δηλαδή με την φυματίωση, τα συμπτώματα, τους τρόπους θεραπείας, ούτε περιγράφει το πόσο άσχημα ένιωθαν οι ασθενείς ή τις προσπάθειες των γιατρών. Υπάρχουν φυσικά όλα αυτά μέσα, η φυματίωση παίζει βασικό ρόλο ως υπόβαθρο σε όλη την πλοκή, όμως η έμφαση δίνεται στους χαρακτήρες και στις μεταξύ τους σχέσεις. Ιδιαίτερα έντονος μέσα σε όλο το βιβλίο είναι ο φόβος και η απομόνωση που δέχονταν οι νοσούντες και οι συγγενείς τους, το στίγμα που κουβαλούσε όλη η οικογένεια όταν κάποιο μέλος αρρώσταινε και πέθαινε από το "χτικιό". 

Γενικά είναι ένα μυθιστόρημα για τη ζωή κυρίως του γιατρού Πατραμάνη αλλά περιγράφει έντονα και πολλούς από τους υπόλοιπους πρωταγωνιστές. Είναι όμορφο να διαβάζεις μια ιστορία βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα, αφού το σανατόριο όντως υπήρξε και μέσα στην πλοκή ο συγγραφέας έχει ενσωματώσει πολλά στοιχεία της ιστορίας του που φαντάζομαι είναι αληθινά γεγονότα. Αν σας ενδιαφέρει το θέμα δώστε μια ευκαιρία στο βιβλίο, πιστεύω ότι θα σας αρέσει. 

Βαθμολογία 7/10 (ήθελα να είναι πιο "ιατρικό") 

Το οπισθόφυλλο του βιβλίου

Σε μια εποχή που η φυματίωση θερίζει, ο γιατρός Πατραμάνης τολμά να σταθεί απέναντι στον φόβο. Με όραμα τη φροντίδα ανθρώπων στιγματισμένων από το «χτικιό», δημιουργεί το πρώτο ορεινό σανατόριο στην Ελλάδα, έναν τόπο σωτηρίας και μνημείο πίστης και ανθρωπιάς. Στο πλευρό του, η Αφέτ, μια γυναίκα από έναν κόσμο ξένο, που διαλέγει να γίνει σύμμαχος σ’ έναν αγώνα σχεδόν χαμένο από την αρχή. Δύο ψυχές ενώνονται απέναντι στην αρρώστια, στις προκαταλήψεις και στη μοίρα.

Πόσο αντέχει ένας άνθρωπος όταν μάχεται ενάντια σε μια ολόκληρη κοινωνία; Πόσο μακριά μπορεί να φτάσει η πίστη, όταν το τίμημα είναι η ίδια η ζωή; Μπορεί η αγάπη να σταθεί πιο δυνατή κι από τον φόβο του θανάτου;

Αυτές οι σελίδες κουβαλούν την ανάσα εκείνων που πάλεψαν με ό,τι τους ξεπερνούσε. Είναι μια ιστορία για το θάρρος, την επιμονή και τη δύναμη του ανθρώπου να δημιουργεί φως ακόμη και μέσα στο πιο πνιγηρό σκοτάδι.

Ο ήχος των πουλιών - Sebastian Faulks

Ο ήχος των πουλιών. Από αυτή τη φράση που την αναφέρει περιστασιακά στο βιβλίο ο συγγραφέας, δημιουργήθηκαν (αυθαίρετα) στο μυαλό μου εικόνες που θα με συντροφεύουν νομίζω για πολύ καιρό. Τα πουλιά που αθέατα ακούγονται όταν μια παρέα γελάει και ψαρεύει σε ένα ποτάμι, όταν μια οικογένεια κάνει πικ νικ σε ένα σκιερό δασάκι μια ζεστή καλοκαιρινή μέρα, όταν ένα ζευγάρι βγαίνει σε ένα ραντεβού γνωριμίας, όταν στρατιώτες προσπαθούν να γράψουν γράμμα στους αγαπημένους το βράδυ πριν από μία μεγάλη επίθεση, όταν σταματά ο ήχος των πυροβόλων και οι κραυγές των αγοριών που αιμορραγούν διαμελισμένα και πεθαίνουν με δάκρυα στα μάτια χωρίς να έχουν προλάβει να ζήσουν. Γιατί αυτό είναι η φύση: όταν η ανθρώπινη φασαρία τελειώνει, τα πουλιά πετούν και κελαηδούν ακόμη κι αν το έδαφος λίγο πιο πέρα είναι γεμάτο πτώματα ντυμένα με στρατιωτικές στολές, ακόμη κι αν το χώμα είναι κόκκινο και λασπωμένο από αίμα.

Το μεγαλύτερο τμήμα του βιβλίου διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και περιγράφει τη ζωή των Άγγλων στρατιωτών που συμμετείχαν στις μάχες εναντίον των Γερμανών. Είναι γεμάτο με πόλεμο, έναν πόλεμο που σε γενικές γραμμές μου ήταν άγνωστος παρότι ήταν εξίσου φριχτός με τον Δεύτερο Παγκόσμιο. Περιγράφει την δουλειά ενός τάγματος πολιτών που επιστρατεύτηκαν ώστε να σκάβουν χαρακώματα στο μέτωπο. Είναι γεμάτο από στενούς διαδρόμους κάτω από το χώμα, από πνιγηρή ατμόσφαιρα με λιγοστό οξυγόνο και από ζέστη. Και φυσικά από κίνδυνο. Είπαμε, οι πρωταγωνιστές είναι στο μέτωπο, μια καθημερινή μέρα στη δουλειά ενέχει τον κίνδυνο να ανατιναχτεί από τους Γερμανούς η υπόγεια στοά  με αυτούς μέσα. Και έχει και πιο φριχτό: περιγράφει μια από τις πιο αιματηρές μάχες του πολέμου. Σκηνές που τις διαβάζεις και σφίγγεται το στομάχι σου, δεν νομίζω ότι υπάρχει άνθρωπος που θα τις προσπεράσει ατάραχος. Όμως έχει και πολλή αγάπη, είναι γεμάτο από συναισθήματα για τους ανθρώπους που μάχονται δίπλα δίπλα, που καλύπτουν ο ένας τον άλλον, που οι ζωές τους κινδυνεύουν κάθε μέρα. 

Υπάρχει ένα αρκετά μεγάλο τμήμα του βιβλίου που μιλά για τη ζωή "πριν". Μια συνηθισμένη ζωή με συνηθισμένα προβλήματα. Είναι οι χαρούμενες στιγμές που έρχονται σε απόλυτη αντίθεση με το υπόλοιπο βιβλίο. Και υπάρχουν και λίγες σελίδες στο τέλος, που μιλούν για τη ζωή "μετά", όπου μαθαίνουμε για τις προσπάθειες όσων βίωσαν τη φρίκη να συνεχίσουν να ζουν με τον συμβατικό τρόπο, σαν να μην πέρασαν μέσα από την κόλαση. (Δεν τα κατάφεραν, όχι οι πρωταγωνιστές του βιβλίου τουλάχιστον). 

Είναι πολύ, πάρα πολύ δυνατό βιβλίο. Οι σκηνές έχουν ένταση, ακόμη και αυτές στο πρώτο μέρος που με έκαναν να νιώθω ότι διαβάζω βιβλίο τύπου άρλεκιν, αν και  γραμμένο από την αντρική οπτική γωνία κατά κύριο λόγο. Η μετάφραση είναι εξαιρετική, ήταν σαν να γράφτηκε στη γλώσσα μου το βιβλίο . Και φαίνεται η έρευνα που έχει κάνει ο συγγραφέας, στο τέλος πια είχα καταλάβει τη δομή των χαρακωμάτων και τον τρόπο που τα χρησιμοποιούσαν.

Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος δεν μας είναι οικείος, δεν είναι διαδεδομένος στη λογοτεχνία. Θα έπρεπε όμως. Χάθηκαν πολλές ζωές τότε οι οποίες νιώθω ότι δεν  μνημονευτήκαν όσο θα έπρεπε. Αν δεν είστε κλειστοφοβικοί διαβάστε οπωσδήποτε το βιβλίο, προσωπικά μετανιώνω που δεν το είχα διαβάσει τόσα χρόνια. 

 

Βαθμολογία: 10/10

Το οπισθόφυλλο του βιβλίου

Μια οικογενειακή σάγκα που εμπνεύστηκε ο Βρετανός Sebastian Faulks προκειμένου να φωτίσει τις εμπειρίες και τις αναμνήσεις των βετεράνων του ΒΠΠ.

O ήχος των πουλιών είναι ένα μυθιστόρημα με συντριπτική συναισθηματική δύναμη, μια ιστορία αγάπης, θανάτου, έρωτα και επιβίωσης.

Ο Στίβεν Ρέισφορντ, ένας νεαρός βρετανός, φτάνει στην Αμιέν της Βόρειας Γαλλίας το 1910 για να μείνει με την οικογένεια Αζέρ. Εκεί ερωτεύεται την Ιζαμπέλ, η οποία είναι δυστυχισμένη στον γάμο της. Αλλά, καθώς ο κόσμος βρίσκεται στη δίνη του πολέμου, η σχέση τους διαλύεται και ο Στίβεν κατατάσσεται εθελοντικά στο Δυτικό Μέτωπο.

Με την αγάπη του για την Ιζαμπέλ θαμμένη για πάντα στην καρδιά του, βιώνει την απίστευτη φρίκη του πολέμου από την οποία ούτε ο ίδιος αλλά ούτε και κανένας αναγνώστης του βιβλίου δεν μπορεί να μείνει ανεπηρέαστος.

Υπογαία - Robert Macfarlane

ΔΕΝ ΤΟ ΤΕΛΕΙΩΣΑ 

Το άφησα στη σελίδα 214.

Μου ήταν εξαιρετικά δύσκολο να παρακολουθήσω και να κατανοήσω όσα γράφει. Για εμένα, η "φλυαρία" του συγγραφέα είναι πιο εκτεταμένη απ'όσο θα ήθελα. Και εξηγώ τι εννοώ με τη λέξη φλυαρία: περιγράφει παρά πολύ κινήσεις, σκέψεις και συζητήσεις, ενώ εγώ θα ήθελα πιο πολλές περιγραφές τοπίων. Χάθηκα πολλές φορές προσπαθώντας να παρακολουθήσω τις κινήσεις του, κουράστηκα, και συνειδητοποίησα ότι μέχρι αυτή τη σελίδα δεν μου έχει μείνει στο μυαλό κανένα τοπίο, καμιά πληροφορία, τίποτα απολύτως. Και να σημειώσω ότι οι σπουδές μου και οι γνώσεις μου είναι κατάλληλες για να κατανοήσω ακόμη και τεχνικές λεπτομέρειες που να αφορούν τη γεωλογία, οπότε δεν με κούρασαν τέτοιου είδους πληροφορίες. 

Το οπισθόφυλλο του βιβλίου

Μια επική εξερεύνηση των κάτω κόσμων του πλανήτη μας όπως υπάρχουν στον μύθο, τη λογοτεχνία, τη μνήμη, και τη γη την ίδια.

«Στην υπογαία βάζουμε από πολύ παλιά ό,τι φοβόμαστε

και θέλουμε να το χάσουμε, κι ό,τι αγαπούμε

και θέλουμε να το φυλάξουμε…»

Η Υπογαία είναι μια επική εξερεύνηση των κάτω κόσμων της Γης όπως απαντούν στον μύθο, τη λογοτεχνία, τη μνήμη και τη γη την ίδια. Ο Robert Macfarlane μάς παίρνει μαζί του σ' ένα εντυπωσιακό ταξίδι στη σχέση μας με το σκοτάδι, την ταφή και το παρελθόν και το μέλλον του πλανήτη μας.

Ταξιδεύοντας μέσα από τον «βαθύ χρόνο» –τις ιλιγγιώδεις εκτάσεις του γεωλογικού χρόνου που απλώνονται μακριά από το παρόν–, κινούμαστε από την αρχή του σύμπαντος μέχρι μια μετα-ανθρώπινη Γη, περνώντας καθ' οδόν από ταφικούς θαλάμους της Εποχής του Χαλκού, παρισινές κατακόμβες, τηκόμενους παγετώνες στη Γροιλανδία, «άναστρους» ποταμούς και αρκτικές θαλάσσιες σπηλιές, υπόγεια δίκτυα μυκήτων μέσω των οποίων επικοινωνούν τα δέντρα και μια βαθιά βυθισμένη «κρυψώνα», σχεδιασμένη για την αποθήκευση πυρηνικών αποβλήτων για 100.000 χρόνια.

Παγκόσμια στη γεωγραφία της και γραμμένη με λυρισμό και δύναμη, η Υπογαία μιλά με ρωμαλέο λόγο για την τωρινή μας στιγμή. Από τις εξαίρετες πρώτες της σελίδες ως το βαθιά συγκινητικό της τέλος, είναι ένα ταξίδι στο θαύμα, την απώλεια, τον φόβο, την ελπίδα. Η Υπογαία σηματοδοτεί μια νέα καμπή στη μακροχρόνια χαρτογράφηση των σχέσεων ανάμεσα στο τοπίο και την ανθρώπινη καρδιά που επιχειρεί ο Macfarlane.