Μετά φόβου - Ελένη Πριοβόλου

Εξαιρετικά καλογραμμένο βιβλίο, με φράσεις και λεξιλόγιο που αποτελούν υπόδειγμα χρήσης της ελληνικής γλώσσας. Η συγγραφέας μας περιγράφει τη ζωή της Αρίστης σε ένα χωριό της Ελλάδας από το έτος 1916 (όταν μαινόταν ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος) μέχρι το 1944, με το τέλος του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου και την έναρξη του εμφυλίου. Γυναίκα με θάρρος και κριτική σκέψη η Αρίστη δε φοβάται να εναντιωθεί στο κατεστημένο και να "βουτήξει στο φόβο" προκειμένου να ζήσει μια ζωή όσο το δυνατόν πιο κοντά στις επιθυμίες της. Στον αντίποδα η Διαλεχτή, η φίλη- αδερφή της, η οποία μεγάλωσε σε συνθήκες διαφορετικές από την Αρίστη και φοβάται να κάνει οποιαδήποτε υπέρβαση, ακόμη κι αν αυτό έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στην καθημερινότητά της. 

Δεν πρόκειται για ιστορικό μυθιστόρημα, ωστόσο τα χρόνια στα οποία διαδραματίζεται η ιστορία είναι πολύ ταραγμένα και παρότι οι ηρωίδες μας ζουν σε ένα μικρό χωριό κοντά στο Βραχώρι (Αγρίνιο) οι εξελίξεις δεν είναι δυνατόν να αφήσουν ανεπηρέαστες τις ζωές τους. Οι συνεχείς πόλεμοι, η κυριαρχία των Σοβιέτ και οι αλλαγές του πολιτικού σκηνικού στην Ελλάδα επηρεάζουν τη σκέψη και τις αντιδράσεις της Αρίστης (κυρίως) ενώ τα ασφυκτικά κοινωνικά πλαίσια που απαιτούν από τη γυναίκα να μην αντιδρά στη θέληση του άντρα καθοδηγούν τη ζωή της Διαλεχτής. 

Κατά τη γνώμη μου το βιβλίο αποτυπώνει άψογα τις συνθήκες ζωής της περιόδου στην οποία αναφέρεται. Ένα μικρό χωριό όπου ο πιο πλούσιος θεωρείται ο άρχοντας του χωριού και οι κάτοικοι υποτάσσονται στη θέληση του. Εποχές που οι πολιτικές πεποιθήσεις μπορούν στην ουσία να αποτελέσουν λόγο απομάκρυνσης από την εργασία και το ύψος της φούστας μια γυναίκας μπορεί να επιφέρει άσχημους χαρακτηρισμούς. Ο αναλφαβητισμός και η προσπάθεια μερικών προοδευτικών ανθρώπων να μορφώσουν και τις γυναίκες. Γενικά, χωρίς καθόλου να κουράσει ή να μεμψιμοιρήσει η συγγραφέας απέδωσε πανέμορφα τη ζωή σε ένα μικρό χωριό και το πώς αυτή διαμορφώθηκε με το πέρασμα των ετών. 

Όσον αφορά το ιστορικό υπόβαθρο του μυθιστορήματος, σαφώς και δεν μπορώ να κρίνω αν αποδόθηκε ορθά. Αναφέρεται κατά κύριο λόγο σε μια περίοδο για την οποία γνωρίζω ελάχιστα, οπότε κάθε πληροφορία ήταν σαν καινούρια για εμένα. Όλη η απεικόνιση του πολιτικού σκηνικού στη χώρα μας έγινε χωρίς να κουράσει, στην ουσία η συγγραφέας απλά μας ενημερώνει επιγραμματικά για τα γεγονότα και εμβαθύνει στον αντίκτυπο που αυτά έχουν στη ζωή των πρωταγωνιστών. 

Μου άρεσε πάρα πολύ η γραφή της κ. Πριοβόλου. Τόσο ο χειρισμός της γλώσσας όσο και ο τρόπος που αφήνει την ιστορία να ρέει μέσα από τη διήγησή της είναι πολύ παραπάνω από ικανοποιητικός. Σίγουρα συστήνω το βιβλίο στον καθένα που θέλει να διαβάσει ένα ωραίο μυθιστόρημα και να περάσει αρκετές ώρες παρακολουθώντας τη ζωή της Αρίστης και της Διαλεχτής. 

Βαθμολογία: 9/10

Το οπισθόφυλλο του βιβλίου: 

Δύο κορίτσια –φίλες επιστήθιες, σχεδόν αδελφές– μεγαλώνουν στην ελληνική ύπαιθρο, σε περιβάλλον ασφυκτικό, που τις εκπαιδεύει στο κυρίαρχο μοντέλο ηθικής, εμφυσώντας τους το φόβο και την ενοχή. Η Αρίστη, φύσει ανήσυχη, ανακαλύπτει τις πηγές του φόβου μέσα από την έρευνα και τη μάθηση. Αναζητεί αλήθειες γύρω από τη θέση της σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία, την ελευθερία της σκέψης, την πολιτική και τον έρωτα. Η Διαλεχτή μένει στα «αβαθή» και «σίγουρα» νερά· αθάρρευτη και αδρανής, κάνει κάθε φορά μικρά και δειλά βήματα στη ζωή. Η σχέση των δύο κοριτσιών δοκιμάζεται όταν ανάμεσά τους μπαίνει ο Διονύσης Αρχοντής, άντρας ορμητικός, το αρχέτυπο του Βάκχου. Έκτοτε, οι δύο φίλες πορεύονται με δύο εαυτούς: τον φανερό και τον κρυφό.

Οι ζωές τους περνούν από συμπληγάδες, από την εποχή του Εθνικού Διχασμού μέχρι την αρχή του Εμφυλίου, καθώς τα γεγονότα συγκλονίζουν την Ελλάδα, που πασχίζει να βγει από τις παλιές φεουδαρχικές της δομές και να αστικοποιηθεί.

Ένα βιβλίο για την αναζήτηση της ελευθερίας, για το φόβο και την υποταγή, για τα όνειρα και τις αυταπάτες.