Κυνηγημένοι από την ιστορία - Γιάννης Λασκαράκης

Στο βιβλίο «Κυνηγημένοι από την Ιστορία» υπάρχουν καταγεγραμμένα και συμπυκνωμένα τα ιστορικά γεγονότα των περίπου 30 ετών που οδήγησαν στη διαμόρφωση των γεωγραφικών ορίων της σημερινής Ελλάδας. Μέσα στις 570 περίπου σελίδες του περιγράφονται όλα τα ιστορικά γεγονότα που συνέβησαν στην περιοχή μας. Και με τη λέξη «περιοχή» εννοώ την σημερινή Ελλάδα, την Μικρά Ασία, τον Πόντο και όλη τη Θράκη (Δυτική, Ανατολική και λίγο Βόρεια).

Η διήγηση ξεκινά από το 1889, όταν σουλτάνος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας ήταν ο Αμπντούλ Χαμίτ και στην Κρήτη ξεκινούσαν οι επαναστάσεις με σκοπό την ένωσή της με την (τότε) ελεύθερη Ελλάδα. Τελειώνει φυσικά με την ανταλλαγή πληθυσμών, την παράδοση της Ανατολικής Θράκης στους Τούρκους και την καταστροφή της Σμύρνης, που όρισαν τα σημερινά σύνορα της Ελλάδας.

Αν θέλετε να διαβάσετε ένα απλό, ανάλαφρο μυθιστόρημα, το «Κυνηγημένοι από την Ιστορία» δεν είναι για την παρούσα χρονική στιγμή, αφήστε το για κάποια άλλη φορά. Δεν είναι από αυτά που τα διαβάζεις και απλά περνάς την ώρα σου, δεν γίνεται να το διαβάσεις δίπλα στο κύμα ή μισοκοιμισμένος, θέλει συγκέντρωση και προσοχή. Ο κύριος πρωταγωνιστής είναι η Ιστορία (με την έννοια των καταγεγραμμένων ιστορικών γεγονότων) και όχι κάποιος ήρωας μυθοπλασίας. Υπάρχουν και αυτοί φυσικά, ο Ανέστης και ο Γιάννης, οι οποίοι αναλαμβάνουν δράση και συμμετέχουν στα γεγονότα. Δεν υπάρχει όμως εκτενής ανάλυση του χαρακτήρα τους ώστε να τους γνωρίσουμε. Εμένα προσωπικά καθόλου δεν μου έλειψε αυτό αφού είπαμε, το βιβλίο είναι ιστορικό, καταγραφή της ιστορίας, και ειλικρινά ένα ψυχογράφημα πιστεύω πως θα ήταν εκτός τόπου και θα με ενοχλούσε απερίγραπτα.

Αν πρέπει να δώσω έναν χαρακτηρισμό, θα έλεγα ότι πρόκειται για ένα βιβλίο ιστορίας χωρίς όμως να είναι κουραστικό. Δεν υπάρχει στείρα και ψυχρή καταγραφή γεγονότων, ακόμη και τα ιστορικά πρόσωπα συνδιαλέγονται μεταξύ τους ή συζητούν τις απόψεις τους με τρίτους, οπότε μου ήταν εύκολο να παρακολουθήσω τις εξελίξεις και να καταλάβω πώς και για ποιο λόγο ελήφθησαν οι αποφάσεις. Άλλο ένα στοιχείο που μου άρεσε πολύ, ήταν ότι ο συγγραφέας αποτύπωσε ψυχρά τα γεγονότα που έπρεπε, τα λάθη και η ανικανότητα των Ελλήνων που βρίσκονται στην εξουσία (πολιτική και στρατιωτική) περιγράφονται όπως πρέπει, χωρίς κάλυψη ή προσπάθεια αιτιολόγησης.

Κλείνοντας το βιβλίο πρέπει να πω ότι η ιστορία είναι συναρπαστική και η απόδειξη είναι αυτό το βιβλίο. Όταν ένας συγγραφέας καθίσει και καταγράψει τα γεγονότα με χρονολογική σειρά, τα περιγράψει με απλό και σαφή λόγο, τότε έχουμε ένα βιβλίο που σίγουρα θα ικανοποιήσει τον καθένα που θα το διαβάσει

 

Μερικά (όχι τυχαία) μικρά αποσπάσματα από το βιβλίο:

 

Στις 30 Σεπτεμβρίου, ανακοινώθηκε ότι ο Ελληνικός Στρατός θα αποσυρθεί δυτικά του Έβρου μέχρι τις 15 Οκτωβρίου. Αποκεί και πέρα κανείς δε θα μπορούσε να εγγυηθεί την ασφάλεια των Ελλήνων….. Οι περισσότεροι δεν είχαν την υπομονή να περιμένουν. Ο φόβος της επέλασης του τουρκικού στρατού και των ατάκτων τους ανάγκασε να χρησιμοποιήσουν τα κάρα που διέθεταν ή όσα κατάφεραν να αγοράσουν ή να νοικιάσουν έναντι αδράς αμοιβής. ….. Χιλιόμετρα σχημάτισαν τα καραβάνια με τους αραμπάδες, τα ζώα και τους πεζούς που όδευαν προς τον Έβρο. (σελ. 556- 557)

 

Ήταν τέλος Ιουλίου του 1906 και σε όλη την πόλη επικρατούσε η κουφή ησυχία που επιβάλλει ο καύσωνας. Το απέριττο διώροφο κτίριο του υποπροξενείου δεχόταν ανελέητα τις πυρωμένες ακτίνες του ήλιου του κατακαλόκαιρου. Το μόνο που κατάφερναν τα ανοιχτά παράθυρα ήταν να διευκολύνουν τις καυτές αέρινες μάζες να εισβάλλουν στο εσωτερικό του κτιρίου. Ο υποπρόξενος της Ελλάδας στο Δεδέαγατς, ο Ίων δραγούμης, είχε γνωρίσει χειρότερους καύσωνες στην Αλεξάνδρεια, στις παρυφές της αιγυπτιακής ερήμου, στους λίγους μήνες που υπηρέτησε εκεί ως υποπρόξενος της Ελλάδας πριν έρθει στη Θράκη. (σελ. 207).

 

Μέσα στο καμίνι της ερήμου, η πορεία των διακοσίων χιλιομέτρων ήταν ένα μαρτύριο. Η απόσταση από την πηγή ανεφοδιασμού όλο και μεγάλωνε. Τοπία πανομοιότυπα, αμμώδη και πετρώδη, με τις αποχρώσεις του κίτρινου και του πορτοκαλί. Τα εφόδια ξεκινούσαν από τη Σμύρνη με πλοία, έφταναν στα Μουδανιά και εκεί φορτώνονταν σε φορτηγά αυτοκίνητα…… Σύντομα το ομαδικό συσσίτιο σταμάτησε. Ούτε τροφή υπήρχε ούτε καύσιμο για το μαγείρεμά της. (σελ 513)

Ο Άγγελος της Ιστορίας γούρλωσε τα μάτια του με αυτά που έβλεπε και άκουγε. Τα πόδια του πατούσαν ήδη επάνω σε μαλακές ματωμένες σάρκες και τα φτερά του λύγιζαν προς τα πίσω από τη σφοδρή καταιγίδα που ξέσπασε και που μόνο αυτός έβλεπε. ( σελ 470)

(Την περιγραφή μου για το βιβλίο θα τη βρείτε και στο σάιτ: https://www.thematofylakes.gr/ )

Βαθμολογία: 10/10

Το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

Δύο οικογένειες θαλασσοδέρνονται μέσα στα αφρισμένα κύματα της Ιστορίας, από το 1880 έως το 1923. Από την επαναστατημένη Κρήτη στην επονείδιστη ήττα του 1897, από τους νικηφόρους Βαλκανικούς Πολέμους στον Εθνικό Διχασμό, από την τραγωδία στον Πόντο στη Μικρασιατική Καταστροφή. Από την ουτοπία των Δραγούμη και Σουλιώτη για το πολυεθνικό κράτος της "Ανατολικής Φυλής" στον αφανισμό της ανθούσας ομογένειας των "αλησμόνητων πατρίδων". Και όλα αυτά βιωμένα από τους πραγματικούς και φανταστικούς ήρωες του βιβλίου, Έλληνες και Τούρκους, απλούς ανθρώπους και ιστορικά πρόσωπα.

Ο Ανέστης από τις Μουρνιές των Χανίων και ο Γιάννης από τη Στέρνα της Ανατολικής Θράκης προσπαθούν να επιβιώσουν μαζί με τις οικογένειές τους, κάτω από το βλέμμα του Αγγέλου της Ιστορίας, που παρακολουθεί τις εκατόμβες των νεκρών να στοιβάζονται στα πόδια του, χωρίς να μπορεί να επέμβει. Οι δύο οικογένειες πορεύονται παράλληλα, κουβαλώντας και το ασήκωτο βάρος των ψυχών των προγόνων τους, που τους ζητούν επιτακτικά να ακούσουν τη φωνή των τάφων και να πραγματοποιήσουν τα ανεκπλήρωτα όνειρά τους. Δίπλα τους όμως πορεύονται και οι αγέννητες ψυχές των επιγόνων τους, που επιθυμούν να ζήσουν ειρηνικά τις ζωές τους, χωρίς αίμα, πόνο και δάκρυ. Ποιος θεός θα τους βοηθήσει να τα καταφέρουν και τα δύο; Τη δικαίωση των πόθων που απαιτούν οι πρόγονοι και το καταλάγιασμα των παθών που επιθυμούν οι επίγονοι;

Ανάμεσα σε αυτές τις Συμπληγάδες, θα πορευθούν κυνηγημένοι από την Ιστορία, που θα τους διδάξει ότι καμία δικαίωση δεν υπάρχει για τους νεκρούς. Μόνο οι ζωντανοί δικαιώνονται, όταν εκπληρώνουν το χρέος τους απέναντι στον Δημιουργό για τη συνέχιση της ζωής επάνω στη Γη.