Η νύχτα των μαγισσών - Gustav Meyrink

"Η νύχτα των μαγισσών" μπορεί άνετα να μπει στο ράφι με τα παλιά, κλασικά "γοτθικού τύπου" μυθιστορήματα. Διαδραματίζεται στην Τσεχία, στην Πράγα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, με τον συγγραφέα να δημιουργεί ένα σκηνικό με  κάστρα και πύργους μέσα στο οποίο κινούνται οι πρωταγωνιστές του. Αίθουσες σκοτεινές, γεμάτες με πορτρέτα, κεριά και καθρέπτες και χώροι που στο παρελθόν φιλοξένησαν νεκρούς φυλακισμένους ή τρελούς προγόνους των πρωταγωνιστών. Και σα να μη φτάνουν όλα αυτά, πλησιάζει η βαλπούργεια νύχτα κατά την οποία τα πνεύματα των νεκρών μπορούν να επισκεφτούν τον κόσμο των ζωντανών και να στοιχειώσουν τα σώματα των απογόνων τους. Αυτή είναι περίπου η υπόθεση του βιβλίου.

Η γραφή του συγγραφέα είναι σε κάποια σημεία πολύ συμπυκνωμένη (βασικά εννοώ ότι είναι το αντίθετο του "απλοϊκή"). Δε συμβαίνει σε όλο το βιβλίο, απλά κάποιες στιγμές έπρεπε να είμαι πολύ συγκεντρωμένη για να μη μου ξεφύγει κάτι αφού κάθε πρόταση έφερνε νέα δεδομένα. Δεν είχα πρόβλημα να παρακολουθήσω την πλοκή αλλά χρειάστηκε να ξαναδιαβάσω κάποιες προτάσεις για να είμαι σίγουρη ότι κατάλαβα όλα όσα θέλει να μου πει ο συγγραφέας. Για παράδειγμα ο μονόλογος του Ζρτσάντλο: δυσκολεύτηκα λίγο να τον παρακολουθήσω και αυτό γιατί σχεδόν σε κάθε πρόταση έλεγε σημαντικά πράγματα που έχουν σημασία και εξηγούσε πολλά. Επίσης (και αναφέρομαι κυρίως σε όσους δεν έχετε διαβάσει κλασική λογοτεχνία), να ξέρετε ότι η εξέλιξη είναι αργή, ο τρόπος που περιγράφεται η ιστορία δεν έχει πολλά κοινά με αυτόν των σύγχρονων μυθιστορημάτων, ιδιαίτερα όσον αφορά τον ρυθμό εξέλιξης. 

Στον αντίποδα όσων λέω παραπάνω, βρίσκεται το εξαιρετικό χιούμορ που είναι διάσπαρτο σε πολλά σημεία του μυθιστορήματος. Οι περιγραφές των εσωτερικών χώρων είναι επίσης εξαιρετικές, το ίδιο και των πινάκων και γενικά όπου χρειάστηκε περιγραφή ήταν πολύ καλή. Η ατμόσφαιρα που δημιούργησε ο συγγραφέας είναι καταπληκτική, με μετέφερε σε κρύες αίθουσες πέτρινων κάστρων, γεμάτες σκιές και σκοτεινά σημεία. Γενικά, είναι λίγο σαν να βλέπεις έναν εφιάλτη, όσα συμβαίνουν και ο τρόπος που συμβαίνουν θυμίζει άσχημο όνειρο. Ατμοσφαιρικό, χωρίς ανάλυση χαρακτήρων ωστόσο οι πρωταγωνιστές είναι από αυτούς που πιστεύω θα μου μείνουν στο μυαλό. Αν υποθέσουμε δηλαδή ότι θα θυμάμαι τα ονόματά τους τα περισσότερα από τα οποία δεν έχω ξανακούσει. 

Κλείνοντας να πω ότι καταλαβαίνω για ποιο λόγο απαγορεύτηκε, την εποχή που γράφτηκε θα μπορούσε να θεωρηθεί δογματικό και θρησκευτικά προκλητικό, σήμερα όμως δε νομίζω ότι μπορεί να προκαλέσει ιδιαίτερα σε αυτόν τον τομέα. Επίσης, βρήκα την εικονογράφηση εξαιρετική ιδέα, απόλυτα ταιριαστή με το πνεύμα και την ατμόσφαιρα της ιστορίας.

Βαθμολογία: 6/10

Το οπισθόφυλλο του βιβλίου: 

Ένα απαγορευμένο βιβλίο φαντασίας με φόντο τη Βοημία στα τέλη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, που απετέλεσε σταθμό στη λογοτεχνία του φανταστικού!

Στη σκιά ενός κάστρου της Βοημίας, στα τέλη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, λαμβάνει χώρα μια σειρά από φαντασμαγορικές καταστάσεις, όλες κατά τη διάρκεια της λεγόμενης Βαλπούργειας Νύχτας.

Τη βραδιά αυτή το διαχωριστικό πέπλο μεταξύ των κόσμων αδυνατίζει και τα πνεύματα των νεκρών επιτρέπεται να το διασχίσουν. Η νύχτα μετατρέπεται σε ένα όργιο απελευθέρωσης και τρόμου, μια στιγμή κατά την οποία ο κόσμος ανατρέπεται και ο υπηρέτης και ο αφέντης μπορούν να αλλάξουν προσωρινά θέσεις.

Οι πρωταγωνιστές του βιβλίου στοιχειώνονται από τους δικούς τους προγόνους, με τους νεκρούς να επιστρέφουν συμβολικά και κυριολεκτικά σε μια αλλόκοτη ιστορία επανάστασης και νεκρομαντείας.

Οι αριστοκράτες, έρμαια του νοσηρού παρελθόντος τους, περικυκλώνονται από επαναστάτες των οποίων το μόνο κίνητρο είναι η απληστία. Ο ανόητος του χωριού δίνει τον ρυθμό με τύμπανο φτιαγμένο από ανθρώπινο δέρμα. Το πλήθος ξεχύνεται στους δρόμους της Πράγας και οι δαιμονισμένοι βαδίζουν για να στέψουν έναν φτωχό φοιτητή Αυτοκράτορα του Κόσμου.

Είναι το Μαύρο Σάββατο των Μαγισσών. Μια βραδιά όπου κάθε κανονικότητα παραδίδεται στην οργιαστική μέθη μιας αλλοπρόσαλλης μεταμόρφωσης…

Από τον συγγραφέα του Γκόλεμ, σε πρώτη μετάφραση στα ελληνικά, ένα έργο που αποτέλεσε σταθμό στην λογοτεχνία του φανταστικού, το οποίο είχε απαγορευτεί από τους Γερμανούς Ναζί.