Δυσφορεί η νύχτα - Marieke Lucas Rijneveld

Πόσο ενδιαφέρον βιβλίο, πόσο χαίρομαι που το διάβασα! Παρακολουθούμε τη ζωή μιας οικογένειας κτηνοτρόφων που ζει από την εκτροφή αγελάδων σε ένα μικρό χωριό της Ολλανδίας. Η αφήγηση γίνεται σε πρώτο πρόσωπο από την δεκάχρονη Τζάκετ, το τρίτο από τα τέσσερα παιδιά της οικογένειας. Η Τζάκετ έχει ως κατοικίδιο ένα κουνέλι και όταν υποψιάζεται ότι οι γονείς της σκοπεύουν να το σκοτώσουν για να το φάνε τα Χριστούγεννα, παρακαλεί τον Θεό να πάρει τον μεγάλο αδερφό της αντί για το κουνέλι. Και δυστυχώς, ο αδερφός της πράγματι σκοτώνεται. 

Όλο το υπόλοιπο βιβλίο μας περιγράφει την προσπάθεια της Τζάκετ να βρει τρόπο να συνεχίσει τη ζωή της. Και το κάνει με έναν τρόπο εξαιρετικό, βλέπουμε όχι μόνο τις αλλαγές στη συμπεριφορά της Τζάκετ και όλα τα ψυχοσωματικά συμπτώματα που εμφανίζει αλλά ταυτόχρονα παρακολουθούμε και  τις ψυχολογικές μεταπτώσεις και τις αλλαγές στη συμπεριφορά των μελών όλης της οικογένειας. Και το άλλο εντυπωσιακό: οι μόνες φορές που περιγράφει συναισθήματα (αφόρητης) θλίψης αφορούν τη μητέρα, η οποία αδυνατεί να επανέλθει σε μια κανονικότητα. Μόνο τότε μας αφήνει να δούμε καθαρά τον πόνο που επέφερε αυτός ο θάνατος, δεν περιγράφει ιδιαίτερα τον πόνο των υπολοίπων μελών, επικεντρώνεται στην προσπάθειά τους να συνεχίσουν να επιβιώνουν.  Γιατί η ζωή συνεχίζεται και τα τρία αδέρφια πρέπει ταυτόχρονα να διαχειριστούν και την εφηβεία ή προεφηβεία, αναλόγως της ηλικίας του καθενός. 

Υπάρχουν πολλές σκηνές γραμμένες κινηματογραφικά, σαν να παγώνει για λίγο ο χρόνος μέχρι η ζωή να συνεχιστεί. Υπάρχουν κι άλλες, που περιγράφουν τον φόβο της Τζάκετ για το μέλλον που πρόκειται να ζήσει, την ανασφάλεια για το παρόν, τις συνειδητές ή ασυνείδητες προσπάθειες να ξαναφέρει πίσω την οικογένεια και τη ζωή που είχε πριν τον θάνατο του αδερφού της. Υπάρχουν όμως και εκείνες οι σκηνές που πιθανότατα γράφτηκαν για να ταράξουν όποιον τις διαβάζει - σε εμένα έπιασε, ταράχτηκα με αρνητική έννοια. Μου δημιούργησαν αίσθηση κακοποίησης η οποία δεν ταίριαζε με την οικογένεια όπως έχει περιγραφεί, ούτε και με το πνεύμα του βιβλίου μου ταίριαζαν, θα προτιμούσα να μην υπήρχαν. 

Σε κάθε περίπτωση οι σελίδες κυλούν εξαιρετικά γρήγορα, ούτε κατάλαβα πότε τελείωσα το βιβλίο. Αν και με κάποιες περιγραφές δυσανασχέτησα, σίγουρα το έκλεισα απόλυτα ικανοποιημένη, νιώθοντας ότι διάβασα ένα πλήρες βιβλίο που με την ιστορία του κατάφερε να με ταράξει και να με συγκινήσει. 

Βαθμολογία: 9/10

Το οπισθόφυλλο του βιβλίου 

Η δεκάχρονη Τζάκετ ζει σ’ ένα απομονωμένο χωριό της Ολλανδίας μαζί με την έντονα θρησκευόμενη οικογένειά της. Μια χειμωνιάτικη μέρα, ο μεγαλύτερος αδερφός της συμμετέχει σ’ έναν τοπικό αγώνα παγοδρομίας. Δυσαρεστημένη που έμεινε μόνη, κάνει μια διεστραμμένη έκκληση προς το Θεό, και ο αδερφός δεν επιστρέφει ποτέ.

H Μικρή –που τη λένε πράγματι Τζάκετ αλλά και σταματάει τελείως να βγάζει το πανωφόρι της– παγιδεύεται στο δύσκολο πέρασμα. Σπρωγμένη απότομα στην άβυσσο που είναι η απώλεια, αγωνίζεται να βρει στήριγμα, κράτημα σε μια οικογένεια που τη διαλύει ο πόνος. Ανάμεσα στον τρόμο και την ασυντρόφευτη ενοχή, δεν μπορεί να κάνει βήμα μπροστά, δεν μπορεί ν’ αφήσει πίσω την παιδική ηλικία, δεν μπορεί να ταξιδέψει στις τρικυμίες της εφηβείας.

Τυλιγμένη σφιχτά στο πανωφόρι της, με το φερμουάρ ανεβασμένο ώς το σαγόνι, πασχίζει να φυλαχτεί από το θάνατο που είναι παρών σε κάθε γωνιά της φάρμας.

Πώς αντέχει κανείς τον αφανισμό της χαράς; Πώς αντέχει ένα παιδί όταν όλα γύρω του καταρρέουν; Όταν οι γονείς του παραιτούνται από τη ζωή; Όταν ο ορίζοντας της ζωής σκοτεινιάζει και το μέλλον γίνεται νύχτα και ο χρόνος, ακινητοποιημένος, δυσφορεί;

Ένα ανατριχιαστικό και ταυτόχρονα γοητευτικό λογοτεχνικό ντεμπούτο.